گوشی پزشکی یا استِتوسکوپ (نام علمی: Stethoscope) وسیله‌ای است که می‌توان صداهای داخلی و ضعیف قسمت‌های مختلف بدن را با آن تقویت کرد و بدون آنکه لازم باشد سر خود را روی شکم یا سینه بیمار بگذاریم معاینه را انجام داد. گوشی معمولاً برای سمع (در زبان عام معاینه) قلب، ریه و گاه شکم به کار می‌رود.

اجزای گوشی

گوشی پزشکی سه قسمت اصلی دارد. قسمت اول گوشی روی بدن فرد قرار می‌گیرد و پرده دیافراگم یا قسمت زنگوله‌ای آن ارتعاشات بدن را تبدیل به ارتعاشات صوتی کرده و کمی تشدید می‌نماید. سپس صوت حاصل وارد لوله یا لوله‌های هدایت‌کننده صدا شده و در نهایت از طریق گوشی‌های مخصوصی وارد گوش پزشک می‌گردد. گوشی‌های پزشکی انواع گوناگونی دارند. قسمت دیافراگمی گوشی (که سطح بیشتری دارد) به صورت معمول برای گوش دادن صداهای مختلف بدن به کار می‌رود.

قسمت زنگوله‌ای (به نام bell) که عملاً پرده‌ای ندارد فقط در مواردی به کار می‌رود که صدای آن اندام از بمی خاصی برخوردار است و باید با استفاده از قسمت زنگوله‌ای این کیفیت را تشدید کرد.

تاریخچه

در سال ۱۸۱۶ میلادی، یک پزشک فرانسوی به نام رنه لاینک یک گوشی پزشکی (استتوسکوپ) چوبی را ساخت، این وسیله در آن زمان فقط یک دهانه برای قرار گرفتن روی گوش داشت و قسمتی از آن که روی سینه بیمار قرار می‌گرفت، ابعاد بزرگی داشت.

دماسنج طبی برای سنجش دمای بدن بیماران به کار می‌رود. معمولاً این دماسنج دارای مخزن جیوه و استوانه شیشه‌ای مدرج است که از ۳۵ تا ۴۲ درجه بندی شده‌است (در مقیاس سلسیوس). دماسنج در زیر زبان، زیر بغل یا مقعد قرار می‌گیرد. البته سنجش دمای بیمار از پیشانی یا پرده صماخ نیز قابل انجام است. امروزه از دماسنج‌های دیجیتال نیز استفاده می‌شود.

دمای رکتوم نزدیکترین دما به دمای مرکزی بدن است.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

انواع

    فشارسنج جیوه‌ای: این نوع فشارسنج مهمترین استاندارد اندازه‌گیری فشارخون شناخته می‌شود. در این دستگاه‌ها، یک ستون جیوه مثل دستگاه دماسنج وجود دارد که فشار را نشان می‌دهد. احتمالِ درست کار نکردن این دستگاه خیلی کم است. ستون جیوه تنها چیزی است که در آن حرکت می‌کند. هنگام خواندن فشار، باید به اعدادی دقت شود که در دو طرف ستون جیوه ارائه شده‌اند. بااین‌حال، استفاده از فشارسنج جیوه‌ای رو به کاهش است، چون جیوه سمّی است و می‌تواند محیط را آلوده کند.
    فشارسنج عقربه‌ای بعضی از دستگاه‌های فشارسنج عقربه‌ای هستند. فشارسنج عقربه‌ای وسیله‌ای است فنردار که با استفاده از فشار هوا عقربه‌ای را روی صفحهٔ مدرّجی حرکت می‌دهد که هر درجهٔ آن نشانگر یک میلیمتر جیوه است. این نوع فشارسنج ارزان و حملش نسبت به نوع جیوه‌ای راحت‌تر است.
    فشارسنج دیجیتال: فشارسنج های دیجیتال به دو مدل مچی و بازوئی تقسیم می شوند، از نظر دقت فشارسنج های بازوئی گزینه بهتری هستند. ازآنجاکه در موارد نادر دستگاه‌های دیجیتالی و خودکار فشارخون را اشتباه محاسبه می‌کنند، همیشه ترجیح داده می‌شود که از فشارسنج جیوه‌ای استفاده شود و استفاده از دستگاه‌های دیجیتالی تنها برای بیمارانی توصیه می‌شود که توانایی استفاده از این وسایل استاندارد را ندارند.

استفاده برای جلوگیری از خونریزی

از بازوبند فشارخون نیز می‌توان برای جلوگیری از خونریزی سرخرگیِ دست یا پا به‌جای شریان‌بند استفاده کرد. بازوبند را کمی بالاتر از محل زخم (بین زخم و قلب) قرار دهید و تا حدی آن را باد کنید که خونریزی را متوقف کند. معمولاً میزان فشار لازم برای این کار در افرادی که فشارخون طبیعی دارند mmHg ۱۵۰ (میلیمتر جیوه) است.

پس از کنترل خونریزی، پانسمان روی زخم را برندارید. بازوبند را می‌توانید به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر هم در محل نگه دارید. فقط باید کاملاً مراقب باشید که در این حین، فشار بازوبند کم نشود. استفاده از این وسیله احتمالاً تنها راه کنترل خونریزی در مصدومینی است که در وسیلهٔ نقلیهٔ له‌شده و تصادفی گیر کرده‌اند. از این وسیله نیز می‌توان پس از کاربرد پانسمان فشاردهنده استفاده کرد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24مراجه کنید

باندهای گچی نوعیاز بانداژها هستند که بیشتر در مورد شکستگی ها و یا مواردی کاربرد دارند که محل آسیب دیدگی نیاز به ثابت بودن و عدم تحرک دارد. این نوع باندها در انواع و حتی رنگ های گوناگونی موجود هستند. در ادامه تصاویری از این نوع باند ها را مشاهده نمایید.

برای ثبت اگهی رایگان به سایت شهر24مراجه کنید

دستگاه ساکشن

دستگاه مکش یا به انگلیسی ساکشن (به انگلیسی: Suction) دستگاهی که توسط پمپ مکش و با ایجاد خلاء باعث ایجاد فشار منفی شده و هوا و مایعات را به درون می‌کشد. این دستگاه برای جمع‌آوری ترشحات و خونابه‌ها در ناحیه جراحی برای دادن دید بهتر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موارد استفاده از مکش

برداشتن سریع محلول‌های شستشو از ناحیه زخم.

درون‌بین یا آندوسکوپ (به انگلیسی: Endoscope) از دیگر تجهیزات پزشکی و ابزاری برای معاینه داخل مجراها و حفره‌های بدن است.

این ابزار لوله‌ای شکل بوده در سرش دارای منبع نور، آینه و اغلب دوربین و ابزار بافت‌برداری می‌باشد. به صورت متداول آندوسکوپ به وسیله‌ای گفته می‌شود که از داخل مری وارد معده می‌شود و برای درون بینی قسمتهای فوقانی دستگاه گوارش به کار می‌رود، برای دیدن رکتوم و روده بزرگ از کولون سکوپ و برای دیدن برونشها از برونکوپ استفاده می‌شود. گاه از اندوسکوپ بجز برای دیدن برای کاربردهای دیگر مانند نونه برداری، برداشتن پولیپ و کوتر عروق خونریزی دهنده حتی لیزر توده سرطانی استفاده می‌شود.

دانشمندان در دانشگاه چینی هنگ کنگ دستگاهی به مراتب بهتر برای معاینه، آزاد کردن نانوربات‌های تحویل دارو یا نمونه‌برداری از بافت‌های دستگاه گوارش توسعه داده‌اند. این آندوسکوپ می‌تواند با کم‌ترین میزان درد و ناراحتی برای بیماران، کل روده باریک را در عرض 30 دقیقه معاینه کند. این وسیله توسط میدان مغناطیسی از خارج بدن کنترل می‌شود.

کپسول 5 لیتری فولادی اکسیژن

کپسول 5 لیتری فولادی اکسیژن

کپسول اکسیژن 5 لیتری کپسول همراه دیگری است که قابلیت های پرتابل بودن و حمل و نقل آن کمتر از سیلندرهای اکسیژن 2 لیتری است. سیلندر 5 لیتری اکسیژن در حقیقت دومین سایز در کپسول های اکسیژن پزشکی است و معمولا می تواند در وسایل نقلیه از آن استفاده کرد. به دلیل حجیم و سنگین بودن همراه داشتن آن چندان ساده نیست.

سیلندر اکسیژن 5 لیتری از آلیاژ فولادی مقاومی که محتوی میزان متوسطی عنصر کربن (0.35%)، منگنز (1.4%) و سیلیسیم (0.22%) به عنوان عناصر آلیاژی اصلی و حدود 8 عنصر دیگر به مقدار بسیار کم در آن وجود دارد. ضخامت این کپسول های فولادی بیشتر از 4 میلی متر است و فشارهای بسیار بالایی را تا 450 بار می تواند تحمل کند. در صورتی که فشار کاری این سیلندرها در داخل کشور که به مصارف پزشکی و طبی می رسد حدود 100 تا 150 بار است که کمتر از یک سوم تحمل سیلندر است. این به این معنی است که ایمنی سیلندرهای اکسیژن پر فشار کاملا قطعی و مطمئن است. یک کپسول  5 لیتری در فشار 150 بار حدود 750 لیتر گاز را به صورت فشرده در خود ذخیره می کند.

گاز اکسیژن طبی با خلوص بالای 90 درصد در این سیلندرهای 5 لیتری ذخیره می شود و بیمار به راحتی می تواند در منزل و یا در وسیله نقلیه از گاز اکسیژن تنفس کند. وزن این کپسول حدود 9 کیلوگرم است. برخی از مدل های آن در قسمت شیر کپسول دارای کلاهک هستند و برخی از مدل ها نیز دارای دسته ای هستند که حمل و نقل سیلندر را آسان می سازد. با این وجود آن ها هیچ تفاوتی در جنس و کارایی ندارند. 

دقت کنید که گاز اکسیژن موجود در کپسول به شدت اشتعال زا است و نباید دهانه شیر سیلندر به روغن یا گریس آغشته شود و یا شعله بازی در مسیر گاز قرار گیرد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

مانومتر اکسیژن پزشکی bluer

مانومتر اکسیژن bluer یک مانومتر اکسیژن پزشکی است که برای تنفس گاز اکسیژن از درون کپسول اکسیژن کاربرد دارد. جنس این مانومتر از آلیاژ برنج است که یکی از بهترین مواد اولیه برای ساخت مانومترهاست و طراحی زیبایی دارد. دارای یک لیوان مرطوب کننده جهت مرطوب ساختن اکسیژن تنفسی بیمار است. این لیوان نشکن است و به راحتی از طریق یک مهره ف به مانومتر متصل می شود. 

دقت کنید که در گیج عقربه ای مانومتر سه قسمت رنگی آبی، زرد و قرمز وجود دارد که نشان دهنده میزان کاهش اکسیژن است. قرار گرفتن عقربه در محدوده آبی به این معنا است که هنوز هم میزان کافی از اکسیژن برای تنفس دارید. منطقه زرد نشان می دهد که محتویات اکسیژن درون کپسول در حال کاهش است و قرار گرفتن عقربه در محدوده قرمز نشان از خالی شدن و نیاز به پر شدن مجدد کپسول دارد.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

کپسول فولادی 2 لیتری گاز اکسیژن پزشکی

کپسول فولادی 2 لیتری گاز اکسیژن پزشکی

کپسول فولادی 2 لیتری سفید رنگ مخصوص گاز اکسیژن است. در حالت کلی کپسول های فولادی سفید رنگ نشانگر گاز اکسیژن طبی هستند و کپسول اکسیژن 2 لیتری که در بازار به کپسول اکسیژن همراه یا پرتابل معروف است کوچکترین سایز آن است ( البته لازم به ذکر است که سیلندرهای اکسیژن 1 لیتری هم که مخصوص پک های امداد است وجود دارد). این سیلندرها اندازه کوچکی دارند و می توان به راحتی آن ها در کوله پشتی های مخصوص حمل کرد. به دلیل همین ویژگی معمولا به صورت همراه استفاده می شود. کاربرد این سیلندرها تنها به پزشکی محدود نمی شود و گاهی کوهنوردان در ارتفاع های بالا همراه خود می برند تا با کمبود های اکسیژنی ناشی از ارتفاع مقابله کنند.

سیلندرهای 2 لیتری از آلیاژ فولاد با متوسط درصد کربن  0.35% ساخته شده اند که به دلیل وجود مقدار منگنز بالا (1.4%) در آن با عنوان فولاد منگنزی هم شناخته می شوند. عنصر مهم دیگر موجود در آن Si است همین طور گوگرد، فسفر، کروم و برخی عناصر دیگر هم در آن وجود دارد که استحکام فشاری قابل قبولی به آلیاژ جهت تحمل فشارهای بالای گاز می دهد. نهایت فشار قابل تحمل این سیلندرها 450 بار است در حالی که فشار کاری آن ها نیز 100 تا 150 بار می باشد.

گاز اکسیژن موجود در این سیلندرها برای مصارف تنفسی استفاده می شود و تحت فشارهای بسیار بالا در سیلندرهای اکسیژن ذخیره می شود. بعد از مصرف می توانید مجدد آن را پر کنید و این روند ادامه دارد. تنها مشکلی که در این کپسول ها وجود دارد این است که خیلی سریع تر از کپسول های بزرگتر خالی می شود و یک کپسول 110 بار در نرخ جریان 5 لیتر بر دقیقه حدود 40 دقیقه اکسیژن رسانی انجام می دهد.

کپسول 2 لیتری فولادی همراه به دو صورت عرضه می شود. یک مدل آن همانند سایر سیلندرها دارای شیر ساده است و مدل بعدی با مانومتر، نازل اکسیژن، کوله پشتی و رابط و آچار شارژ عرضه می شود. این کپسول های کوچک را به کمک رابط شارژ می توان با کپسول های اکسیژن بزرگتر شارژ کرد. وزن این سیلندرها حدود 5.5 کیلوگرم است. 

لازم به ذکر است که کپسول اکسیژن 2 لیتری ممکن است همیشه به رنگ سفید نباشد و گاهی اوقات به رنگ آبی و یا سبز هم عرضه می شود. این کپسول ها در بازار با عنوان کپسول های اکسیژن 2.5 لیتری هم معروف است.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

گاز نیتروس اکساید طبی

گاز نیتروس اکساید که معمولا به عنوان گاز خنده یا گاز نیتروس شناخته شده است یک ترکیب شیمیایی متشکل از گاز نیتروژن و گاز اکسیژن با فرمول شیمیایی N2O است. در دمای اتاق گازی بدون رنگ و بو و غیر قابل آتش زاست. فقط به میزان بسیار کمی طعم متالیک دارد. در دماهای بالا نیتروس اکساید یک اکسید کننده قوی همانند گاز اکسیژن است.

یکی از اثرات جالب گاز نیتروس اکساید (N2O) بر بدن این است که فرد را به خنده وامی دارد.

مهم ترین کاربرد این گاز در مصارف پزشکی است و اغلب N2O گرید 2 استفاده می شود. به ویژه در جراحی ها  به دلیل اثر بیهوش کنندگی و ضد درد بودن آن استفاده می شود. نام آن با عنوان گاز خنده مربوط به اثر خنده آور این گاز بعد از تنفس است. همین طور به عنوان یک اکسید کننده در سوخت های موشک و در موتورهای مسابقه برای افزایش قدرت خروجی موتورها استفاده می شود که در این صورت از گریدهای بالاتر 4 گاز N2O استفاده می شود. گاز N2O همراه با 50 درصد گاز اکسیژن یک گاز ترکیبی به نام انتونوکس را تشکیل می دهد که به عنوان گاز بی حس کننده در دندان پزشکی و زایمان طبیعی به وفور استفاده می شود. 

کپسول گاز نیتروس اکساید

نیتروس اکساید به مقدار بسیار کمی در اتمسفر وجود دارد. اما اخیرا دانشمندان دریافتند که یک آسیب زننده جدی به لایه اوزون است و اثر آن بر روی لایه اوزن مشابه با اثر CFC هاست و 30 درصد مقدار N2O موجود در جو ناشی از فعالیت های انسان به ویژه در کشاورزی است. به عبارتی یک گاز گلخانه ای محسوب می شود.

تاثیر گاز نیتروس اکساید بر بدن

همان طور که اشاره شد یکی از مهم ترین کاربردهای گاز نیتروس اکساید در پزشکی است. این گاز بر روی بدن اثر جالبی دارد. درد را از بین برده و حس سرخوشی خوبی به فرد می دهد. بعد از 5 دقیقه و یا بیشتر بعد از مصرف گاز شما حس سرخوشی عجیبی را احساس خواهید کرد که شبیه به احساس مستی است. در برخی از افراد اثرات شنوایی و بینایی هم داشته است. شما کمی احساس سرگیجه می کنید و اغلب حس خنده به افراد نیز دست می دهد. به همین خاطر نام آن را گاز خنده گذاشته اند.

امروزه ما می دانیم که گاز نیتروس اکساید را می توان به صورت کاملا مطمئن برای کاربردهای کوتاه مدت (به دلیل فقدان گاز اکسیژن و وجود N2O خالص می تواند منجر به بیهوشی و در مصرف بیشتر منجر به مرگ شود) استفاده کرد. اما اگر شما آن را با گاز اکسیژن ترکیب کنید می توان برای کاربردهای طولانی مدت تر هم از آن استفاده کرد. به همین خاطر گاز خنده ای که الان به وفور استفاده می شود ترکیبی از گاز N2O و گاز اکسیژن است که محتوی حداقل 30 درصد اکسیژن می باشد. ولی ترکیب معمولا شامل 70 درصد اکسیژن و 30 درصد نیتروس اکساید است. در پزشکی اغلب ترکیبی از 50 درصد گاز اکسیژن و 50 درصد نیتروس اکساید استفاده می شود که به آن انتونوکس و یا گاز و هوا می گویند.

کپسول گاز انتونوکس

بسته به غلظت و مدت زمان مصرف گاز خنده 4 سطح آرامش (بعد از حس سرگیجه اولیه) به انسان دست می دهد:

1-     یک حس مور مور به ویژه در بازوها و پاها و یا حس لرزش ایجاد می شود.

2-     حس گرما

3-     یک حس خوب بودن، شادی و شناور بودن در افراد ایجاد می شود. در طی آرامش عمیق شنوایی به میزان ثابتی تحلیل می رود

4-     در سطح آرامش عمیق تر حس خواب آلودگی ایجاد می شود به طوری که باز نگه داشتن چشم ها و صحبت کردن دشوار است و حالت تهوع ایجاد می شود که به این معنی است که بیش از اندازه از گاز نیتروس اکساید استفاده شده است.

در طول بیهوشی نسبی شما بایستی در سه مرحله اول باقی بمانید. مرحله آخر نشان دهنده غلظت زیاد گاز استفاده شده است که می تواند همراه با اثرات جانبی مثل بیهوشی و دیگر احساسات ناخوشایند باشد. غلظت گاز نیتروس اکساید بایستی به تدریج در هر دفعه که استفاده می شود افزایش یابد. به این دلیل که تحمل مردم از روزی تا روز دیگر متفاوت است. اگر شما تجربه بدی با گاز خنده در گذشته دارید احتمالا به دلیل تزریق نامناسب و غلظت بالای گاز است.  

جالب است بدایند که مکانیزم اصلی عملکرد N2O هنوز مشخص نیست. اما مشاهده شده که گاز N2O همه حواس به ویژه شنوایی، درد و حس لامسه را مختل می کند و به نظر می رسد که برخی از مراکز حسی در مغز را از بین می برد. توانایی تمرکز و یا انجام کارهای هوشمدانه را تا حدودی تحت تاثیر قرار می گیرد.

کاربرد گاز نیتروس اکساید (N2O) در پزشکی

• یکی از کاربرد های مهم گاز نیتروس اکساید در اتاق عمل و هنگام عمل های جراحی برای بیهوش کردن بیمار است.

• از گاز انتونوکس در دندان پزشکی ها برای بیهوشی بیماران استفاده می شود تا دردی در عین ترمیم دندان احساس نکنند و روش بسیار مفید و بی خطری است. نیاز به هیچ گونه تزریقی ندارد و تنها از طریق استنشاق مصرف می شود و بیماران می توانند بعد از چند دقیقه از قطع تنفس گاز به شرایط عادی برگشته و دندان پزشکی را ترک کنند.

• یکی از پر سابقه ترین کاربردهای گاز N2O در پزشکی در زایمان طبیعی است. در این جا معمولا از ترکیب گاز انتونوکس استفاده می شود چرا که مادر نباید در حین زایمان کاملا بیهوش شود. استفاده از این گاز شاید به کلی درد زایمان را از بین نبرد اما اگر به موقع و درست قبل از شروع هر انقباض رحمی به صورت درست و عمیق از آن تنفس کنید دردتان را به طور چشمگیری کاهش خواهد داد. لازم به ذکر است که استفاده درست از آن در هنگام زایمان امری ضروری است چرا که اگر درست و به موقع تنفس نشود ممکن است تاثیر مورد نظر را نداشته باشد و یا حتی منجر به افزایش زمان زایمان شود.

مادران می توانند با کمک گاز انتونوکس زایمانی بدون درد را تجربه کنند.

کاربرد گاز نیتروس اکساید در اسپکتروسکوپی جذب اتمی

طیف سنجی جذب اتمی نیاز به یک گاز اکسید کننده علاوه بر گاز سوختی برای حمایت احتراق دارد. دو گازی که معمولا به عنوان اکسید کننده استفاده می شوند هوا و نیتروس اکساید هستند. نیتروس اکساید معمولا در شرایطی استفاده می شود که نیاز به دمای شعله بسیار بالا وجود دارد. برخی عناصر مثل Ti، V، Cr، Os، Rh و Al نقطه ذوب بالایی دارند و اکسید شدنشان در دماهای بالا اتفاق می افتد و اصطلاحا به آن ها عناصر نسوز می گویند. استفاده از گاز نیتروس اکساید در چنین شرایطی خطر انفجار در پی ندارد و می تواند دما را تا 3000 درجه سانتی گراد برساند. همین طور در چنین دمایی تجزیه عنصری اجزای این عناصر به راحتی اتفاق می افتد.

دیگر کاربردها

• گاز نیتروس اکساید در تولید نیمه هادی ها هم کاربرد دارد و به عنوان منبعی برای گاز اکسیژن در روش رسوب دهی شیمیایی بخار (CVD) سیلی اکسی نیترید  و یا سیل به کار می رود.

• گاز نیتروس اکساید به عنوان اکسید کننده در موتورهای موشک استفاده می شود.

• گاز N2O به عنوان اکسید کننده در سوخت موتور ماشین های مسابقه برای افزایش قدرت استفاده می شود.

• گاز N2O به عنوان گاز افزودنی غذا پذیرفته شده و به عنوان گاز پیشران اسپری آئروسل استفاده می شود.

گازهای طبی

گازهای طبی به گازهایی گفته می شود که در بیمارستان ها و مراکز درمانی جهت درمان مستقیم بیماران و یا انجام اقدامات لازم برای کمک به درمان آن ها مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله مهم ترین گازهای طبی می توان به گاز اکسیژن، گاز نیتروس اکساید و گاز نیتروژن اشاره کرد. در گازهای طبی میزان خلوص گازها بسیار مهم است و گازهایی که در بخش طبی مورد استفاده قرار می گیرد  به ویژه گازهایی که به طور مستقیم بر سلامت بیمار اثر می گذارد بایستی با دقت ویژه ای تولید و به مصرف رسانده شوند.

گاز اکسیژن پزشکی و طبی

شاید بتوان گفت که گاز اکسیژن مهم ترین گاز جهت ادامه حیات روی کره زمین است. به طوری که بدون گاز اکسیژن هیچ انسان و حیوانی نمی تواند بیش از چند دقیقه زنده بماند. جو زمین در حال حاضر حدود 78 درصد گاز نیتروژن و 21 درصد گاز اکسیژن دارد و این درصد اکسیژن در هوا برای تنفس و ادامه حیات همه موجودات زنده لازم و کافی است. البته لازم به ذکر است که جو اولیه زمین حدود 40 درصد گاز اکسیژن داشت ولی بعدها به دلیل تغییرات جوی کره زمین این میزان به نصف کاهش پیدا کرد. در حال حاضر مهم ترین کاربرد گاز اکسیژن برای تنفس و ادامه یافتن حیات است.

اکسیژن یکی از فراوان ترین عناصر موجود در جهان است. بدن ما نیاز به مقدار مشخصی از جریان اکسیژن در خون دارد تا بتواند به طور موثر سلول ها، ارگان ها و بافت ها را تغذیه کند. گاهی اوقات دستگاه تنفسی و شرایط بدن به گونه ای تغییر می کند که بدن دیگر نمی تواند با تنفس هوای محیط که دارای 21 درصد گاز اکسیژن است میزان اکسیژن لازم برای سلول هایش را فراهم سازد. در چنین مواقعی فرد با علائم کمبود اکسیژن مواجه خواهد شد. زمانی که میزان اکسیژن خون به زیر مقدار نرمال افت می کند. شرایطی ایجاد می شود که به آن هیپوکسی یا هیپوکسمی (کمبود اکسیژن) گفته می شود. هیپوکسی می تواند حاد باشد و به دلیل شرایط اورژانسی یا مزمن، که در طول زمان به دلیل مشکلات سلامتی بلند مدت مثل بیماری مزمن ریوی ایجاد می شود، اتفاق بیفتد. برای رفع آن بیمار نیاز به مصرف گاز اکسیژن اضافی دارد که به آن اکسیژن تراپی می گویند.

هیپوکسی دلیل اصلی تجویز اکسیژن تراپی برای بیماران دچار انسدادهای مزمن ریوی است. اما بسیاری از مردم ممکن است ندانند که دچار هیپوکسمی هستند مگر اینکه به دلایل دیگر متوجه شوند. هیپوکسمی همراه با بیماری مزمن انسداد ریوی منجر به کاهش کیفیت زندگی، اختلال در عملکرد ماهیچه های اسکلتی، کاهش تحمل در ورزش و یک خطر فزاینده ای از مرگ می شود. بنابراین بیماران دچار انسداد ریوی مزمن یا بیماری های مزمن دیگر که فرد را در خطر بالاتری برای هیپوکسی قرار می دهد لازم است که علائم کمبود اکسیژن را در بدن شناسایی کرده و به موقع جهت رفع آن اقدام نمایند. علایم کمبود اکسیژن در بدن بسته به شدت آن فرق می کند. برخی از این علائم عبارتند از: گیجی، سر درد، تنگی نفس، تنفس سریع، سر گیجه، سرگردانی و حس خفگی، عدم تعادل، ضربان قلب سریع، فشار خون بالا، اختلالات بینایی و .

بعد از اینکه پزشک کمبود اکسیژن را در بدن بیمار تشخیص داد مصرف گاز اکسیژن را همانند دارو در مدت زمان مشخص و به میزان مشخص تجویز می کند. گاز اکسیژن تجویز شده یک منبع گاز اضافی بر میزان اکسیژن موجود در هوا است که بیماری که دچار هیپوکسمی شده و بدنش به هر دلیلی نمی تواند میزان اکسیژن مورد نیاز خود را تامین کند کمک می کند. گاز اکسیژن کمک تنفسی با روش های خاصی مثل غربال گری های مولکولی از هوا تغلیظ می شود و در سیلندرهای اکسیژن ذخیره شده و جهت تنفس ارائه می گردد.

با وجود اینکه اکسیژن مایه حیات است و نبود آن زندگی را با خطرات جدی مواجه می سازد. اگر مصرف آن از مقدار مشخصی کند هم خطر آفرین خواهد بود و می تواند منجر به مسمومیت های اکسیژنی شود. مسمومیت اکسیژنی در شرایطی ایجاد می شود که مقدار مشخص و بیش از اندازه ای از گاز اکسیژن در یک مدت زمان مشخص وارد بدن شود. گاز اکسیژن در بدن تولید رادیکال آزاد می کند که وقتی وارد ریه می شود ریه به طور طبیعی دارای آنتی اکسیدان هایی است که می تواند مقادیر بیش از حد گاز اکسیژن را خنثی کند اما با این حال وقتی میزان این رادیکال های آزاد از حدی فراتر رود دیگر آنتی اکسیدان های ریه نمی توانند با آن مقابله نموده و این رادیکال ها در مرحله اول به ریه آسیب می زند و منجر به تنگی نفس، خستگی، سرفه و ضعف می شود. اگر اکسیژن تراپی متوقف شود علائم ظرف چند ساعت فروکش می کند. اما در صورت ادامه پیدا کردن اکسیژن تراپی با دز بالا و زمان طولانی آسیب جدی به سلول های عصبی مرکزی و بینایی وارد خواهد آمد که بعضا برخی از آن ها بازگشت پذیر نیستند.

بنابراین با توجه به حساسیتی که میزان اکسیژن در بدن دارد حتما بایستی در وهله اول به علائم کمبود اکسیژن در بدن توجه شود و در صورت تایید ابتلا به هیپوکسمی، پزشک بایستی میزان دقیق مصرف اکسیژن و مدت زمان مصرف آن را تجویز نماید. آن گاه نسبت به خرید سیلندر اکسیژن طبی اقدام شود. اکسیژن های طبی به روش غربال گری مولکولی توسط دستگاه های اکسیژن ساز صنعتی در ایران تولید شده و در کپسول های اکسیژن پزشکی ذخیره می شوند. آنگاه این کپسول های اکسیژن که در ابعاد مختلف 2 لیتری، 5 لیتری، 10 لیتری، 20 لیتری و 40 لیتری وجود دارد جهت مصرف روانه بازار تجهیزات پزشکی خواهد شد.

گاز اکسیژن پزشکی و طبی

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

عده ای به اشتباه فکر می کنند نوری که برای این کار استفاده می شود لیزر یا اشعه ماورای بنفش است در صورتی که این نور همان طیف آبی نور مرئی می باشد.

این نور توانایی نفوذ به حدود دو میلیمتر از کامپوزیت را دارد بنابراین دندانپزشک باید کامپوزیت را لایه ای در دندان قرار دهد و هر بار به مدت 20-30 ثانیه با دستگاه لایت کیور نور را به مواد بتاباند تا مواد سخت شوند در غیر این صورت احتمال شکستگی و تغییر رنگ مواد وجود دارد.
دندانپزشک بعد از سفت شدن کامپوزیت با برس ها و ابزار مخصوصی سطح کامپوزیت را تراش می دهد تا براق و زیبا شود.
به عنوان یکی از مزایای کامپوزیت می توان به این موضوع اشاره کرد که کامپوزیت قابلیت چسبیدن به نسج دندان را دارد و نیازی نیست دندانپزشک خیلی زیاد دندان را تراش دهد ولی در آمالگام تراش بیشتری از نسج دندان لازم است تا ترمیم از دندان جدا نشود، بنابراین با کامپوزیت بخش بیشتری از دندان حفظ خواهد شد.
کاربرد کامپوزیت فقط در ترمیم پوسیدگی ها نیست و در موارد دیگری از جمله پر کردن فاصله های بین دندان ها، ترمیم شکستگی دندان های جلویی، اصلاح شکل دندان های بدفرم و در ارتودنسی برای چسباندن سیم های ارتودنسی ثابت کاربرد دارد.
نکته مهمی که در هنگام کار با کامپوزیت وجود دارد این است که دندانی که قرار است با کامپوزیت پر شود باید کاملا خشک باشد تا نهایت چسبندگی کامپوزیت با دندان صورت بگیرد دندانپزشک با استفاده از پنبه و ساکشن های قوی این کار را انجام می دهد.
همانطور که گفتیم کامپوزیت بیشتر در دندان های جلویی کاربرد دارد آن هم به دلیل رنگ آن می باشد که مشابه رنگ دندان است و برای دندان های خلفی از آمالگام بیشتر استفاده می شود زیرا دیرتر دچار سایش و تخریب می شوند.
البته امروزه کامپوزیت های با استحکام و استقامت بیشتری به بازار آمده اند که برای دندان های خلفی هم می توان استفاده کرد اما باز هم استحکام آنها به پای آمالگام نمی رسد.
ترمیم های کامپوزیتی خود را هرسال باید به دندانپزشکتان نشان دهید تا در صورت نقص در ترمیم دندان مجددا توسط دندانپزشک ترمیم شود تا مجددا دچار پوسیدگی نشود.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

افتالموسکوپ (به انگلیسی: Ophthalmoscopy یا funduscopy یا fundoscopy) ابزاری است که برای معاینه چشم بکار می‌رود. برای ارزیابی سلامت شبکیه و زجاجیه چشم، افتالموسکوپ ابزاری بسیار مهم محسوب می‌شود. در معاینه ته چشم با افتالموسکوپ، تورم دیسک اپتیک یا papilledema به ویژه در بیماران مبتلا به سردرد، علامتی کلیدی به‌شمار می‌آید. این علامت می‌تواند نشانگر افزایش در فشار درون جمجمه (ICP) به دلیل عواملی چون ازدیاد غیرعادی مایع درون مغزی، افزایش خوش خیم فشار درون جمجمه، یا تومور مغز باشد. معاینات منظم چشم به وسیلهٔ افتالموسکوپ در بیماران مبتلا به دیابت (هر ۶ ماه تا ۱ سال) برای تشخیص زودهنگام رتینوپاتی دیابتی اهمیت خاصی دارد.

در فشار خون بالای شریانی، تغییرات شبکیه چشم در اثرفشار خون بالا می‌تواند نشانگرتغییرات مشابه در عروق مغزی بوده و در پیش‌بینی حوادث عروق مغزی (سکته مغزی ) بکار آید.

تاریخچه

اختراع افتالموسکوپ (دستگاه معاينه چشم)، توسط علي بن عيسي کحال که مشاهده و معاينه شبکيه چشم را امکان پذير ساخت، انقلابي در چشم پزشکي اروپا به وجود آورد. اگر چه افتالموسکوپ در ابتدا در سال ۱۸۴۷ توسط چار ببیج اختراع شد، اهمیت آن تا سال ۱۸۵۱، هنگامی که توسط هرمان فون هلمهولتز دوباره و به‌طور مستقل اختراع گردید، نا شناخته باقی ماند. در سال ۱۹۱۵، جاش ذیل و جان پالومبو اولین افتالموسکوپ قابل حمل در دست با قابلیت نوردهی مستقیم را اختراع کردند . این ابزار، پیشگام افتالموسکوپ‌هایی محسوب می‌شود که هم‌اکنون توسط پزشکان در سراسر جهان استفاده می‌گردند. شرکت Welch Allyn بر پایه این اختراع بنیان نهاده شد.

انواع

دو نوع عمده افتالموسکوپ وجود دارد :

• افتالموسکوپ مستقیم
  • این ابزار به اندازه یک چراغ قوه کوچک است که با عدسی‌های تعبیه شده در آن تا حدود ۱۵ برابر توان بزرگنمایی دارد. این نوع افتالموسکوپ اغلب در طی یک معاینه فیزیکی معمول استفاده می‌شود.
• افتالموسکوپ غیرمستقیم
  • این ابزار از دو بخش تشکیل شده‌است . بخش نخست یک منبع نور متصل به یک پیشانی بند است. بخش دیگر یک عدسی دستی کوچک می‌باشد که در افتالموسکوپی غیرمستقیم مورد نیاز است. افتالموسکوپ غیرمستقیم نمایش وسیع تری از داخل چشم را امکان‌پذیر می‌کند و بیشتر برای مشاهده محیطی شبکیه استفاده می‌شود.

اندام ساختگی، برسازه^[۱] یا اندام مصنوعی^[۱] (به انگلیسی: پروتز(prosthesis))، سازه‌ای است که با بازسازی بخش‌هایی از بدن با روش برسازی یا اندام‌سازی یا اندام مصنوعی گفته می‌شود. در واقع برسازی یا اندام‌سازی جایگزین بخش یا عضو یا اندام از دست رفته می‌شود تا اندام یا عضو بتواند تمام یا بخشی از عملکرد از دست رفته را به دست آورد. ناگفته نماند که در برخی از موارد نیز برسازه تنها جنبهٔ زیبایی دارد. از انواع پروتزها می‌توان به دندان مصنوعی، پای مصنوعی، دست مصنوعی^[۲] و. اشاره کرد.

تاریخچه^[۳]

مصریان پیشگامان تولید اندام‌های مصنوعی بوده اند. اندام های مصنوعی اولیه از فیبر ساخته می‌شدند و عمدتا برای کامل‌شدن بدن و زیبایی استفاده می شدند و کاربردی نبودند.

در حدود سال‌های ۴۰۰ قبل از میلاد در ایتالیا برای سربازانی که دچار قطع عضو شده بودند اندام های مصنوعی ای از جنس برنز و آهن ساخته شد که جنس بخش داخلی آن از چوب بود.

در زمینه‌ی ساخت اندام های مصنوعی با رجوع به کشفیات پزشکی یونانیان و رومیان، رنسانس به تعبیری تولد دوباره ساخت این اعضای مصنوعی بود. اندام‌های ساختگی در این دوره به طور کلی از آهن، فولاد، مس و چوب ساخته می‌شدند.

در سال ۱۶۶۹، پیتر ورودین اولین اندام مصنوعی زیر زانو را ساخت که بعدها تبدیل به طرح اولیه‌ همه‌ی اندام‌های مصنوعی شد. در سال ۱۸۰۰، جیمز پاتس، مخترع انگلستانی، اندام مصنوعی از چوب، یک مفصل زانو از جنس فولاد و یک پایه‌ی مفصلی ساخت که از زانو تا مچ پا به وسیله‌ی تاندون ها کنترل می‌شد.

این اندام به «پای آنگلیسی» معروف شد، این اسم‌گذاری از روی نام مارکس آنگلیسی انجام شد که در نبرد واترلو پای خود را از دست داده بود. ویلیام سلفو بعدها در سال ۱۸۳۹، اندام مصنوعی را به ایالات متحده برد که به «پای سلفو» معروف شد.

پس از جنگ جهانی دوم، افراد قطع عضو و کهنه سربازان امریکایی با کمبود تکنولوژی در اندام های مصنوعی خود ناراضی بودند و خواستار بهبود شرایط خود شدند. دولت ایالات متحده هم با شرکت‌های نظامی برای بهبود عملکرد اندام‌های مصنوعی به جای اسلحه به توافق رسید. این توافق راه ساخت و تولید اندام‌های مصنوعی مدرن را تسریع بخشید.

انواع اندام مصنوعی

اندام های مصنوعی به طور کلی به دو دسته هوشمند و غیرهوشمند تقسیم می شوند.

اندام مصنوعی غیر هوشمند

اندام های غیرهوشمند عموما برای تکمیل کردن بدن انسان استفاده می شوند و ممکن است کارایی زیادی نداشته باشند چرا که نمی توان چیزی را با آن ها حس کرد. اکثر این اندام های مصنوعی غیر هوشمند فقط می توانند نوع خاصی از عملکرد یک اندام طبیعی را جبران کنند و عملکرد آن ها گستردگی زیادی ندارد.

این اندام های غیرهوشمند عموما از جنس چوب، آلومینیوم و نوع خاصی از پلیمرها می باشند تا در عین سبک بودن بتوانند عملکرد مناسبی داشته باشند.

برای مثال نمونه های اولیه دست های مصنوعی که در جنگ ها استفاده می شده است بسیار سنگین بوده و از فولاد ساخته می شده است و توانایی آن ها عمدتا بلند کردن سپر و شمشیر بوده است.

طرح های آن ها از گذشته تا به امروز تغیرات بسیاری داشته است به طوری که امروزه به جای استفاده از قطعه ای از چوب یا ف از شبکه ای نازک و پر تراکم از فات و پلیمرها استفاده می شود تا هم وزن مجموعه کم تر شود و هم استحکام بیشتری داشته باشد.

اندام مصنوعی هوشمند

اندام های مصنوعی هوشمند تحولی عظیم در صنعت تولید اندام های مصنوعی محسوب می شوند.

با استفاده از ثبت امواج نوارعصب (emg یا الکترومیوگرافی) یا نوار مغز(eeg  یا الکتروانسفالوگرافی) می توان اندام های مصنوعی را کنترل کرد. به طوری که با دریافت این اطلاعات از بدن انسان و ذخیره ان در یک تراشه و انتقال آن به اجزای الکترونیکی به کار رفته در این اندام می توان بسیاری از حرکات یک اندام طبیعی را نجام داد.

محققان دانشگاه MIT‌ برای این که حس فیزیکی حرکت اندام مصنوعی همانند یک اندام طبیعی باشد جفتی را از اندام قطع شده استفاده می کنند و ان را به اندام طبیعی و مصنوعی پیوند می زنند. این جفت اطلاعات را از عصب سالم دریافت می کند و به میکرو قطعات الکترونیکی و موتور ها ارسال می کند. با این روش حس حرکت اندام مصنوعی مثل اندام طبیعی می باشد.^[۴][۵]

این نوع از اندام های مصنوعی عموما از جنس الومینیوم و پلیمر های سبک و مقاومی هستند که در عین راحتی بتوانند نیروی زیادی را تحمل کنند و استحکام و مقاومت بالایی داشته باشند.به طوری که یک اسکلت فی مقاوم در درون ان ها وجود دارد که بتواند نیرو ها را تحمل کند  و یک پوسته از جنس پلیمر های سبک و نرم که مشابه بدن می باشد ان را احاطه می کند.

از ان جایی که تجهیزات به کار رفته در این نوع اندام ها بسیار پیشرفته می باشد لذا قیمت ان ها بسیار بالا بوده و عده کمی از اقشار جامعه توانایی خرید ان را خواهند داشت.

انواع ماهیچه مصنوعی

ماهیچه مصنوعی را بر حسب این که در کدام قسمت بدن به کار می رود به دو دسته زیر طبقه بندی می کنند.

ماهیچه مصنوعی خارجی^[۶][۷]

این نوع از ماهیچه ها توسط موادی با قابلیت کشسانی طراحی می شوند که کشسانی و فشردگی ان ها با جریان الکتریک تغییر می کند.این نوع ماهیچه ها به عنوان یک نوع ارتز به حرکت اعضای بدن انسان کمک می کنند.

پژوهشگران دانشگاه لینشوپینگ (linkoping University) و دانشگاه بوراس (University of Boras) سوئد روشی تازه برای ساخت دستگاه‌های پوشیدنی فعال یافتند که دیگر نیازی به موتور و قطعات مکانیکی ندارند. در این روش برای ساخت ماهیچه‌های مصنوعی از پارچه‌ای با الیاف سلوی استفاده می‌شود و روی الیاف، پوششی از جنس پلیمرهای فعال الکتریکی قرار می‌گیرد. پلیمرهای الکترواکتیو رسانا هستند و زمانی‌که جریان الکتریکی در الیاف جاری می‌شود در آنها کشیدگی و یا خمیدگی ایجاد می‌شود و تغییر شکل می‌دهند. شکل و حالت بافت پارچه نقش مهمی در جهت کشیدگی و خمیدگی پارچه ایفا می‌کند. با تغییر نوع بافته شدن این الیاف در یکدیگر، می‌توان ویژگی‌های منحصر به فردی در پارچه ایجاد کرد. اگر بخواهیم پارچه‌ای داشته باشیم که بتواند نیروی بیشتری تولید کند باید روش بافت به‌گونه‌ای باشد که رشته‌ها به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار بگیرند همانند ماهیچه‌های طبیعی بدن. هرچه تعداد رشته‌ها بیشتر باشد پوشش قوی‌تر‌ خواهد بود و نیروی بیشتری تولید خواهد کرد. همچنین در این روش خاصیت کشیدگی به بافت افزوده می‌شود و بافت پایداری مکانیکی نیز دارد.

با به‌کارگیری این پارچه جدید در فناوری‌های پوشیدنی نرم و قابل انعطاف می‌توان برای افراد ناتوان یک ارتز تولید کرد که بیمار دیگر با پوشیدن آن احساس سایبورگ نداشته باشد. در عوض مانند لباسی معمولی به نظر برسد و جلب توجه نکند.

ماهیچه مصنوعی داخلی

این نوع از اندام های مصنوعی جزء پیشرفته ترین ها در نوع خود محسوب می شوند.

ماده به کار رفته در این ماهیچه باید قابلیت کشسانی داشته باشد و همچنین بسیار مقاوم باشد.ویژگی مهم این ماهیچه سازگاری ان با بافت های بدن می باشد به طوری که مشکل و بیماری خاصی در انسان ایجاد نکند.

به تازگی گروهی از دانشمندان دانشگاه هوکایدو ژاپن موفق به ساخت ماهیجه مصنوعی قابل رشد تحت عنوان هیدروژل های خود رشدی مکانیکی شده اند. این ماده بر اثر کشیده شدن نتنها خاصیت الاستیک خود را از دست نمی دهد بلکه مانند یک ماهیچه ی طبیعی به مرور زمان و استفاده مداوم رشد کرده و قوی تر می شود لذا می توان از این نوع ماهیچه مصنوعی برای چندین سال استفاده کرد و با رشد بدن انسان دیگر نیازی به تعویض شدن ندارند.

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.

اکسیژناسیون غشایی برون پیکری (به انگلیسی: Extracorporeal membrane oxygenation)^[۱] در مراقبتهای ویژه پزشکی، اکسیژناسیون غشایی برون پیکری یا حمایت حیاتی برون پیکری (extracorporeal life support) تکنیکی است که برای فراهم ساختن حمایت قلبی و تنفسی خارج از بدن با هدف احیای قلبی-تنفسی فردی که سیستم گردش خون و تنفس وی نمی‌تواند اکسیژن کافی برای ادامه حیات را فراهم کند به کار می‌رود. این دستگاه به جای قلب و ریه بیمار در خارج از بدن کار می‌کند.^[۲][۳]

کاربرد

امروزه اکمو در بیمارستانهای ایران نیز به کار می‌رود. کاربردهای گوناگون اکمو در افرادی که دچار بیمارهای قلبی هستند شامل مواردی چون اختلال عملکرد قلب بعد از جراحی‌های قلبی یا پیوند قلب، نارسایی قلبی به دنبال میوکاردیت یا سندرم کرونری حاد، شوک کاردیوژنیک و مشکلات شدید ریوی که شرایط همودینامیکی نامناسبی پیدا کرده‌اند می‌باشد.^[۴][۵] دستگاه اکمو وظایف دو ارگان حیاتی بدن را انجام می‌دهد و برای بیماران تا زمان بهبودی کامل کاربری دارد.^[۲][۶]

روش کار

روش کار اکمو به این صورت است که خون را از بدن خارج کرده دی‌اکسید کربن آن را جدا ساخته و گلبولهای سرخ خون را اکسیژنه می‌کند و سپس خون به داخل بدن بازمی‌گردد. این کار به دو روش انجام می‌شود، وریدی-شریانی (VA) و ورید-وریدی (VV).

برای ثبت آگهی رایگان به سایت شهر 24 مراجعه کنید.